Όπισθεν των φαινομένων-Ο Δεύτερος Πλους.

• Friday, November 18, 2011, 21:14

 
Η καθολική αξιακή κρίση την οποία διάγουμε επιβεβαιώνει πως η  Ιστορία του ανθρώπου δεν αποτελεί μια συνεχή άνοδο σε ανώτερες και πληρέστερες μορφές ζωής. Αιώνες μόχθου, ανθρώπινης οδύνης και θυσίας δεν οδηγούν εν τέλει στην ανθρώπινη ευδαιμονία ούτε και  σε παραδείσια ευμάρεια.
Η  (Χεγκελική)  ιδέα της απεριόριστης προόδου του ανθρώπου εντός της Ιστορίας , οπισθοχωρεί για ακόμα μια φορά στο αντίθετο σχήμα, αυτό του Ησιόδειου μύθου της φθίνουσας διαδοχής των γενών, η οποία καταλήγει τέλος στη σιδερένια εποχή όπου κυριαρχεί η ανομία, ο μόχθος και η δυστυχία του ανθρώπου (Ησίοδος , «Έργα και Ημέραι,» στ. 109-201).
Εμείς οι Έλληνες (ένθεν κακείθεν του Αιγαίου) βιώνουμε μια παρά τη φύση και ιδιοσυγκρασία μας κρίση ταυτότητας και ευτελισμού των αρχών, αξιών και ιδανικών της φυλής μας.
Έχουμε εισέλθει,  έρμαια της ιδιοτέλειας και των ανθρωπίνων παθών μας,  σε αυτό το νεοφιλελεύθερο παγκοσμιοποιημένο άρμα της παραφροσύνης. Έχουμε δώσει το έναυσμα στους ευκαιριακούς Νέο-Φαλμεράυερ που αναδύονται καραδοκώντας σε τέτοιες κρίσιμες στιγμές , όχι μόνο να αμφισβητούν την  Ελληνική μας φυλετική  καταγωγή, αλλά  να βάλλουν ευθέως στην ιδέα περί της πνευματικής καταγωγής και συνέχειας Αρχαίων και Νέων Ελλήνων.
Αποξενωμένοι από τις προγονικές επιταγές και τον κώδικα του ελληνικού τρόπου ζωής,  βυθισμένοι στην ευτέλεια της υποταγής και της διαφθοράς, κατέστημεν λοιπόν ανήμποροι να διαχειριστούμε το προγονικό μεγαλειώδες πολιτισμικό κληροδότημα.  ‘Ξυπνήσαμε με το μαρμάρινο τούτο κεφάλι στα χέρια που μας εξαντλεί τους αγκώνες και δεν ξέρουμε που να τ᾿ακουμπήσουμε’. (Παραφράζοντας στίχους από το Μυθιστόρημα Γ’ του Σεφέρη.)
Ας ακολουθήσουμε λοιπόν τον (κατά Πλατωνικό Σωκράτη)  δεύτερον Πλου. Ένα δεύτερον πλου που χάρισε επάξια στους προγόνους μας την ενδοκοσμική αθανασία. Ας καταφύγουμε στα βαθύτερα αίτια, στους αληθινούς λόγους και όχι στα φαινόμενα της καθολικής κρίσης (που εσφαλμένα περιορίζεται πρωτίστως στην Οικονομική πτυχή).  Μοναδικό μας εχέγγυο ο Λόγος (γλώσσα και λογική). Λόγος απαράμιλλης οξύνοιας και αυστηρής εσωτερικής δομής και νομοτέλειας.   Λόγος που αδιαλείπτως επεξεργάζεται το παρόν με γνώμονα το ιστορικό παρελθόν, χωρίς μιμητισμούς και ακρότητες, δημιουργεί πολιτισμό μέτρου που με τη δική του δομή και νομοτέλεια σφραγίζει το μέλλον. Ας (επανα)γνωρίσουμε τον εαυτό μας και το ιδιοπρόσωπο και συνεχές του πολιτισμού μας. Ας επανενώσουμε την προγονική με τη σύγχρονή μας Ιστορία, συναισθανόμενοι το πραγματικό νόημα της Ιστορίας. Και αίσθηση της Ιστορίας σημαίνει πως το παρελθόν και το μέλλον συνυπάρχουν στο εκάστοτε παρόν, γι’ αυτό και η συνείδηση της Ιστορίας και συνακόλουθα η ενεργοποίηση της συλλογικής ιστορικής μνήμης αποτελούν μιαν επώδυνη διαδικασία στην οποία θα τάξουμε όλες μας τις δυνάμεις και στην οποία δεν αρκούν μόνον οι ζωντανοί. Πρέπει να επικεντρωθούμε και στα καλέσματα των προγόνων. Του πολύτροπου και ταλαιπωρημένου  Οδυσσέα, του δίκαιου και ιδεαλιστή Σωκράτη, του φιλόσοφου και επιστήμονα Αριστοτέλη, του ανιδιοτελούς αγωνιστή Μακρυγιάννη και τόσων άλλων. «Και πόσο παράξενα αντρειεύεσαι μιλώντας με τους πεθαμένους, όταν δε φτάνουν πια οι ζωντανοί που σου απομέναν.» (Σεφέρης: Πάνω σ’ έναν ξένο στίχο, 1931)
Η ανωμαλία και ο συμβιβασμός με την αδικία κάνουν βέβαια την εμφάνισή τους μέσα στην Ιστορία και θα εξακολουθούν να επανεμφανίζονται, ωστόσο πρόκειται για προσωρινές καταστάσεις. Η Aισχύλεια ηθική μας, απορρίπτει κάθε συμβιβασμό με το κακό και την αδικία. Δεν μπορούμε να  δεχτούμε τη λογική του συμβιβασμού και της συνδιαλλαγής με τους ωφελιμιστές καιροσκόπους του σημερινού συστήματος, έστω και αν στο τέλος οι Μήδοι θα διαβούνε.
Εύστοχα ο Σεφέρης  στη θανάσιμη πάλη των φιδιών με τις γάτες στο ποίημά του «Οι γάτες του Αϊ-Νικόλα», γραμμένο στα χρόνια της δικτατορίας (1969), ουσιαστικά περιγράφει τον αγώνα ενάντια στο κακό. «Άγρια πεισματικές και πάντα λαβωμένες / ξολόθρεψαν τα φίδια μα στο τέλος / χαθήκανε . δεν άντεξαν τόσο φαρμάκι. / …. Τι να σου κάνουν οι ταλαίπωρες / παλεύοντας και πίνοντας μέρα και νύχτα / το αίμα το φαρμακερό των ερπετών. / Αιώνες φαρμάκι . γενιές φαρμάκι». Οι ηρωικές γάτες του Αϊ –Νικόλα μαχόμενες λυσσαλέα εξοντώνουν το κακό αλλά στο τέλος χάνονται κι αυτές. Το δυτικογενές καθολικό  happy end δεν έχει θέση στον τραγικό μας (Ελληνικό) κόσμο. Αυτό όμως που έχει σημασία είναι πως το κακό νικήθηκε, η αδικία τιμωρήθηκε, επήλθε κάθαρσις.
Γι αυτό άμεσα, στο πολιτικό επίπεδο, προέχει η ανάδειξη πολιτικά ευφυϊών αλλά και αδιάφθορων  και εν τέλει ηθικών κυβερνώντων. Ο ρόλος της πολιτικής  ευφυΐας και της πνευματικής διαύγειας είναι αναγκαίος.  Καθίσταται όμως ανίκανος από μόνος, του χωρίς τη συνεπικουρία της ηθικής και της τιμιότητας, να οδηγήσει σε ορθές πολιτικές αποφάσεις με στόχο το δημόσιο ευ ζην. Απτό προγονικό παράδειγμα αποτελεί η ανωτερότητα του Περικλή (όπως παρουσιάζεται στο Β’ βιβλίο (65) Θουκ.) σε σχέση με τους διαδόχους του, που δεν έγκειται αποκλειστικά στη διορατικότητα της σκέψης του και στη δύναμη του λόγου του, αλλά κυρίως στην τιμιότητα και στο αδιάφθορο του χαρακτήρα του, εν ολίγοις στην ηθική του. Ηθική όμως Πλατωνική, δηλαδή μη ανταλλακτική. Διαφορετικά ο πολιτικός ανήρ θα συνεχίσει να μετατρέπεται σε δημαγωγό θέτοντας εαυτόν στην υπηρεσία των λαϊκών ορέξεων, χαϊδεύοντας τα ώτα της μάζας, με εύηχες αλλά ανέφικτες υποσχέσεις.
Αποτέλεσμα νομοτελειακό:
Η ατέρμονη εξαθλίωση της ανθρώπινης ύπαρξης για την οποία (όπως εύστοχα και κυνικά παρατηρεί ο Κάφκα στη Δίκη) θα είμαστε υπεύθυνοι όλοι.
Δρ. Γιώργος Χάιλος
Πανεπιστημιακός-Μαθηματικός


πηγη